CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİ(TÜRK TİPİ BAŞKANLIK SİSTEMİ) NEDİR?
Ülkemizde son zamanlarda sıklıkla duyduğumuz sistem cumhurbaşkanlığı sistemi nedir? cumhurbaşkanı ne gibi yetkilere sahip olacak? Başkanlık sistemi benzer ya da farklı tarafları var mı?
1.Yasamayı kontrol edebilme yetkisi.
- Seçilecek cumhurbaşkanı parti genel başkanı olabilecek ve milletvekili listelerini yapabilecek.
- cumhurbaşkanı meclisi feshedebilme yetkisine sahip olabilecek.
- şu an için tbmm nin hazırladığı bütçeyi hazırlayacak.
- kanunları veto edebilecek.
- kararnameler ile kanun alanını daraltabilecek.
2.Yargıyı şekillendirme yetkisi.
- Hsk başkanını atayabilecek.
- Hsk'nın yarısını atayabilecek.
- Anayasa mahkemesinin 15 üyesinin 12 sini atayabilecek.
özetle;yargı bağımsızlığı ortadan kalkacak. yargı cumhurbaşkanının elinde toplanacak.
3.Devleti şekillendirebilme yetkisi.
- Kamu yöneticilerinin atayabilecek.
- Atama kriterlerini belirleyebilecek.
- Yök ve rektör atamalarını kendisi yapabilecek.
4.Devleti yapılandırabilecek.
- Kamu kurum ve kuruluşları kurabilecek.
- kamu tüzel kişilerini kuracak ve yetki verebilecek.
- bölgesel idare yapıları kurabilecek.
5.Uluslararası ilişkileri belirleyebilecek.
- Cumhurbaşkanı uluslararası anlaşmaları yapabilme yetkisi alacak.
- Büyükelçileri atayabilecek.
6.Geniş yetki alanlarına sahip olacak.
- milli güvenlik politikalarını belirleyebilecek.
- şu an için tbmm nin adına olan tsk başkomutanlığını temsil edecek.
- ohal ilanına karar verebilecek.
7. Peki bu kadar yetki sahibi cumhurbaşkanına denetim nasıl olacak?
- tüm bu yetkileri herhangi bir denetim olmadan kullanabilecek.
- danıştay ön incelemesi kalkacak.
- 400 milletvekili ile yüce divana gönderilebilirse denetlenebilecek.(başa geçmesi durumunda zaten milletvekillerinin büyük çoğunluğu kendi partisinden olacağından denetlenme ihtimali sıfıra inecek.)
- 3 dönem seçilme hakkı sağlanacak.
8.Başkanlık sisteminden farkı.
Amerika gibi başkanlık sisteminin olduğu ülkelerde başkanı denetlemenin önü açık. lakin cumhurbaşkanlığı sisteminde az önce bahsettiğim gibi denetleme imkanı sıfıra inecek.